บทความสาระ
(Article)
เหรียญสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เข้ม) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์)

เหรียญสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เข้ม) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์) ท่าเตียน กทม. หรือ เหรียญสมเด็จฯ (เข้ม) เป็นเหรียญเก่า พ.ศ.ลึก พุทธคุณแรงจัดจ้านในทุกด้าน นับเป็นเพชรน้ำเอกเหรียญหนึ่งของวงการ ที่คนส่วนใหญ่พากันมองข้ามกันไปอย่างน่าเสียดาย เป็นเหรียญที่มีสนนราคาไม่แพง ซึ่งถือเป็นความโชคดีอย่างหนึ่งของเราๆ ท่านๆ ที่จะได้เหรียญดีมีพุทธคุณสูงเอาไว้สักการบูชาในราคาที่ไม่ต้องคิดมาก เป็นเหรียญที่ผมได้พบเห็นประสบการณ์มาแล้วมากมาย

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เข้ม) ท่านเป็นชาวพิจิตร เมืองแห่งพระเครื่องพิมพ์เล็กจิ๋วแต่แจ๋วด้วยพุทธคุณ ที่วงการพระเครื่องเชื่อถือมานานปี อาทิ พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า, พระพิจิตรเม็ดน้อยหน่า และพระพิจิตรเขี้ยวงู

ท่านเกิดเมื่อ พ.ศ.๒๓๙๖ เมื่ออุปสมบทมีฉายาว่า "ธัมมสิโร" ท่านมรณภาพเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๔ สิริอายุได้ ๘๘ ปี ครองวัดพระเชตุพนฯ นาน ๓๒ ปี

ในด้านพุทธาคม ท่านได้ศึกษาจากพระเกจิอาจารย์ของเมืองพิจิตร ซึ่งในสมัยนั้นเต็มไปด้วยหลวงพ่อที่ชื่อเสียงโด่งดังมากมาย อาทิ หลวงพ่อโม วัดวังหมาเน่า ผู้สร้างตะกรุดสามกษัตริย์ ทองแดง ตะกั่ว ฝาบาตร เจ้าของตำนาน "ตะกรุดจระเข้กัดไม่เข้า" จนคนเป็นพ่อต้องตัดแบ่งให้ลูกๆ ใช้
อีกท่านหนึ่ง คือ หลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน เจ้าของพระรูปเหมือนหล่อโบราณที่ได้รับการยกย่องให้เป็นจักรพรรดิแห่งพระรูปหล่อราคาหลักล้าน

สมเด็จฯ (เข้ม) ท่านได้ศึกษาพุทธาคมจากพระเกจิอาจารย์ต่างๆ จนเชี่ยวชาญและแตกฉานชำนาญการอย่างกว้างขวาง แต่ท่านชอบเก็บเนื้อเก็บตัว ไม่โอ้อวด งำประกาย จึงทำให้ผู้คนส่วนใหญไม่ค่อยรู้จักท่าน

อย่างไรก็ดี มีหลายเรื่องที่ยืนยันได้ถึงความเก่งกล้าสามารถของท่าน จึงขอนำมากล่าวถึงขอสังเขปดังนี้ คือ

๑.การได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยจากพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง ให้เป็นแม่งานฝ่ายสงฆ์ ไปดำเนินการหล่อองค์พระพุทธชินราช (จำลอง) ที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จ.พิษณุโลก เมื่อ พ.ศ.๒๔๔๓ จนสำเร็จสมบูรณ์ด้วยความเรียบร้อยทุกประการ เมื่อ พ.ศ.๒๔๔๔ แล้วจึงได้อัญเชิญมาประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถวัดเบญจมบพิตรฯ กทม.

๒.การเข้าร่วมปลุกเสกเหรียญพระพุทธนรสีห์ ในวาระสมโภชพระพุทธนรสีห์ ณ พระอุโบสถชั่วคราว วัดเบญจมบพิตร เมื่อ พ.ศ.๒๔๔๒ ร่วมกับหลวงปู่เอี่ยม วัดหนัง และพระพุฒาจารย์ (มา) วัดสามปลื้ม ฯลฯ

๓.การเข้าร่วมพิธีปลุกเสกครั้งประวัติศาสตร์ เหรียญพระรูปสมเด็จพระสังฆราชเจ้าฯ กรมหลวงชินวรณ์สิริวัฒน์ และแหวนมงคลเก้า ฯลฯ ณ วัดราชบพิธฯ เมื่อ พ.ศ.๒๔๘๑ ร่วมกับพระคณาจารย์เลื่องชื่อในสมัยนั้น อาทิ หลวงพ่อจาด สัตหีบ ฯลฯ

สำหรับวัตถุมงคลของท่านเอง มีเพียงเหรียญอย่างเดียว โดยสร้างขึ้น ๒ รุ่น คือ เหรียญรุ่นแรก พ.ศ.๒๔๗๒ และเหรียญรุ่น ๒ พ.ศ.๒๔๗๖
เหรียญทั้ง ๒ รุ่นนี้มีพุทธคุณดีเด็ดขาดเหมือนๆ กัน โดยเฉพาะด้านคงกระพัน แบบว่าไม่เสียชื่อพระเมืองพิจิตร